Müasir dövrümüzdə uşaqlarda çox rast gəlinir. Hansı ki bu problem daha çox valideynləri narahat edir və təşvişə salır.
Hiperaktivlik əlamətləri:
Y Aqressivlik
Y Narahatlıq
Y Boş- boşuna vurnuxma
Y Diqqət əksikliyi
Y Tez-tez əşyalarını itirmə
Y impulsivlik
Normal olaraq , beynimizdə bu sual canlanır.Bu qədər sıxlıqla müşahidə edilən hiperaktivliyin səbəbləri nələrdir?
Araşdırmalara əsasən, hiperaktiv övladı olan anaların çoxu hamiləlik dönəmində toksikozdan, yüksək təzyiqdən əziyyət çəkirlər. Uşaqlarda bu cür yüksək aktivlik ən çox 3 yaşından başlayır. Əgər bu cür uşaqlarda əvvəlcədən mütəxəssis yardımı alınmazsa ,yeniyetməlik çağlarında qaydalara tabe olmaq istəməməsi və digər zərərli vərdişlər rast gəlinə bilər.
Hiperaktiv uşaqlar əksərən parıldayan nəsnələrə daha maraqlı olurlar. Onlar eyni vaxtda hər şeylə məşğul olmaq istəyir, qayda- qanunlara tabe olmur, dəcəlliklər və diqqət əksikliyi də müşahidə olunur.
Hiperaktiv uşaqlar bir sıra müsbət xüsusiyyətlərə də malikdirlər. Ünsiyyətə meyilli olurlar və hər hansı bir şeydən dərhal ilhamlana bilirlər, yardımsevər xarakterə malik olurlar. Bunlara baxmayaraq , onlar özlərini ifadə edə bilməkdə və dost qazanmaqda çətinlik yaşayırlar.Bu çətinlik məktəbdə konsentrasiya problemi olaraq özünü göstərir. Hiperaktivliyi müəyyən etmək üşün xüsusi test yoxdur . Valideynlər bir neçə qaydalara riayət etməklə əlamətləri müəyyən dərəcədə korreksiya edə bilərlər. Lakin psixoloq yardımı mütləqdir.
Valideynlərə məsləhət
1) Uşağınızın uğurlarını vurğulayın, faydalı davranışlarına görə onları tərifləyin.
2) Uşağa icazə verin ki, öz enerjisini faydalı və səmərəli işlərə sərf etsin.Məsələn: idman hərkətləri, təmiz havada gəzinti və s.
3) Evdə gündəlik işlərin planını tutun. Ev işləri, qida qəbulu, yatmaq, təmiz havada gəzinti bu cədvələ uyğun olsun
4) Övladınız oyun oynadığı zaman onun oyun yoldaşı olsun və ən əsası narahat,səs-küylü , dalaşqan uşaqlardan qaçsın.
5) Yox, olmaz sözlərini bacardıqca təkrar etməyin.
6) Uşağınız hər nə qədər dəcəl, hiperaktiv olsa belə, onlarla sakit , təmkinlə danışın.
Uşaqlar bizim gələcəyimizdir. Gələcəyimizi məhz biz öz əldə etdiyimiz nəticələrlə dəyişə bilərik. Uşaqlar xəyalların, arzuların ümid tumurcuğu, ailə qalasının misilsiz sevinc qaynağı, cənnətin qoxusunu dünyada yayan yeganə gül, millətin övladı, gələcəyimiz və ilahi əmanətdir..
Yazar : Psixoloq Aysu Əliyeva
